Turqia paralajmëron Suedinë dhe Finlandën për anëtarësimin në NATO: Përparimi nuk është i mundur pa hapa konkretë

Një zyrtar i lartë turk këmbënguli pas bisedimeve me zyrtarët suedezë dhe finlandezë të mërkurën se Turqia nuk do të pajtohej që dy vendet nordike të bashkohen me NATO-n, nëse nuk ndërmerren hapa spec...
Turqia paralajmëron Suedinë dhe Finlandën për anëtarësimin në NATO: Përparimi nuk është i mundur pa hapa konkretë
Foto: Turqia paralajmëron Suedinë dhe Finlandën për anëtarësimin në NATO: Përparimi nuk është i mundur pa hapa konkretë

Një zyrtar i lartë turk këmbënguli pas bisedimeve me zyrtarët suedezë dhe finlandezë të mërkurën se Turqia nuk do të pajtohej që dy vendet nordike të bashkohen me NATO-n, nëse nuk ndërmerren hapa specifikë për të adresuar kundërshtimet e Ankarasë.

“Ne e kemi bërë shumë të qartë se nëse shqetësimet e sigurisë së Turqisë nuk plotësohen me hapa konkretë në një afat të caktuar, procesi nuk do të përparojë,” tha Ibrahim Kalin në një konferencë shtypi pas bisedimeve në Ankara që zgjatën rreth pesë orë.

Kalin është zëdhënës i presidentit turk Rexhep Tajip Erdogan dhe një ndihmës i lartë presidencial.

Suedia dhe Finlanda dorëzuan kërkesat e tyre me shkrim për t’u bashkuar me NATO-n javën e kaluar, në një lëvizje që përfaqëson një nga pasojat më të mëdha gjeopolitike të luftës së Rusisë në Ukrainë që mund të rishkruajë hartën e sigurisë së Evropës.

Turqia ka thënë se kundërshton anëtarësimin e vendeve në aleancën ushtarake perëndimore, duke përmendur ankesat për mbështetjen e Suedisë dhe në një masë më të vogël të Finlandës, për Partinë e Punëtorëve të Kurdistanit, ose PKK, dhe entitete të tjera që Turqia i sheh si kërcënime sigurie.

PKK, e cila renditet si një organizatë terroriste nga disa prej aleatëve të Turqisë, ka zhvilluar një kryengritje prej dekadash kundër Turqisë, një konflikt që ka kushtuar jetën e dhjetëra mijëra njerëzve.

Qeveria turke akuzon gjithashtu Finlandën dhe Suedinë për vendosjen e kufizimeve të eksportit të armëve ndaj Turqisë dhe refuzimin e ekstradimit të “terroristëve” të dyshuar.

Kundërshtimet e Turqisë kanë dobësuar shpresat e Stokholmit dhe Helsinkit për t’u bashkuar me NATO-n në mes të pushtimit rus të Ukrainës dhe kanë vënë në rrezik besueshmërinë e aleancës transatlantike. Të 30 anëtarët e NATO-s duhet të bien dakord për pranimin e anëtarëve të rinj.

Delegacionet suedeze dhe finlandeze u takuan me Kalin dhe zëvendësministrin e jashtëm turk Sedat Onal. Delegacioni suedez u kryesua nga sekretari i shtetit Oscar Stenstrom, ndërsa Jukka Salovaara, nënsekretarja e ministrisë së jashtme, kryesoi delegacionin finlandez, thanë zyrtarët turq.

Kalin tha se propozimi i Turqisë për të hequr kufijtë e eksportit të armëve u prit me një “qëndrim pozitiv” nga delegacionet suedeze dhe finlandeze.

Ai shtoi se bisedimet do të vazhdojnë pasi qeveritë nordike t’i përgjigjen kërkesave të Turqisë.

Turqia pret gjithashtu ekstradimin e 28 të dyshuarve për “terrorizëm” nga Suedia dhe 12 nga Finlanda, tha Kalin, duke shtuar se nuk kishte “asnjë bazë ligjore apo gjyqësore” për të mos ekstraduar ata.

Media shtetërore turke kishte thënë më parë se Turqia kishte kërkuar ekstradimin e 33 të dyshuarve nga të dy vendet.

Kryeministrja suedeze Magdalena Andersson tha pas një takimi me presidentin e Këshillit Evropian Charles Michel në Stokholm se vendi i saj donte të “sqaronte” pretendimet që kanë qarkulluar gjatë diskutimeve me Turqinë.

“Ne nuk dërgojmë para ose armë për organizatat terroriste,” tha Andersson.

Gjatë një konference për shtyp me kryeministrin estonez të mërkurën më vonë, Andersson tha se “në këto kohë, është e rëndësishme të forcojmë sigurinë tonë”.

Ajo tha se Suedia ka “një dialog konstruktiv” me Turqinë dhe se Stokholmi ishte “i etur për të zgjidhur çështjet, keqkuptimet dhe pyetjet”.

Michel, i cili është planifikuar të shkojë në Helsinki nga Stokholmi, tha se ishte “një moment kyç për Suedinë” dhe “ne mbështesim plotësisht zgjedhjet tuaja”.

Turqia këtë javë renditi pesë “garanci konkrete” që kërkonte nga Suedia, duke përfshirë atë që tha se ishte “përfundimi i mbështetjes politike për terrorizmin”, “eliminimi i burimit të financimit të terrorizmit” dhe “ndërprerja e mbështetjes së armëve” për ndaloi PKK-në dhe një grup milicie kurde siriane të lidhur me të.

Kërkesat kërkonin gjithashtu heqjen e sanksioneve të armëve kundër Turqisë dhe bashkëpunimin global kundër terrorizmit.

Turqia tha se ka kërkuar ekstradimin e militantëve kurdë dhe të dyshuarve të tjerë që nga viti 2017, por nuk ka marrë një përgjigje pozitive nga Stokholmi.

Qeveria turke pretendoi se Suedia kishte vendosur të sigurojë 376 milionë dollarë për të mbështetur militantët kurdë në vitin 2023 dhe se u kishte siguruar atyre pajisje ushtarake, duke përfshirë armë antitank dhe drone.

Finlanda ka marrë nëntë kërkesa ekstradimi nga Turqia në një periudhë të fundit që mbulon mbi tre vjet, tha të mërkurën agjencia finlandeze e lajmeve STT, duke cituar të dhëna nga ministria finlandeze e drejtësisë.

Dy persona janë ekstraduar ndërsa gjashtë prej kërkesave janë rrëzuar. Një vendim ishte në pritje për një rast tjetër.

Duke folur të martën përpara një takimi të Këshillit të Shteteve të Detit Baltik, Ministrja e Jashtme gjermane Annalena Baerbock tha se Rusia nuk i kishte lënë Suedisë dhe Finlandës “zgjidhje” veçse t’i bashkohet NATO-s.

Ajo tha se Gjermania do të mbështesë anëtarësimin e të dy vendeve, duke e quajtur atë “një fitore të vërtetë” për aleancën ushtarake.